Tüm sektörlerde ilerleyen sarsıcı değişimler sağlık ve ilaç sektöründe de hız kesmeden devam edecek. Temel belirleyici tabii ki teknoloji olacak. Bu nedenle 2020 yılının ilk yazısında önümüzdeki yeni 10 yılda öne çıkacak sağlık ve ilaca dair teknoloji trendlerine bakalım;
- Tıbbi Nesnelerin İnterneti – İnternet of Medical Things (IoMT) uçacak…
Hastalar ve doktorlar için kronik hastalıkların izlenmesinde ve önlenmesinde kritik bir rol oynayan çeşitli cihazlar ve mobil uygulamalar, Nesnelerin İnterneti’ndeki (IoT) gelişimi, “teletıp” diyebileceğimiz teknolojilerle bütünleşecek ve yeni bir “Tıbbi Nesnelerin İnterneti (IoMT)” sektörü yaratacak. Paralel olarak gizlilik ve güvenlik sağlayan, veri ihlallerini önleyen yazılım ve araçlar da gelişecek.
- Giyilebilir ve Mobil Teknoloji (mHealth) ürünleri ile klinik dışı veriler toplanacak…
Giyilebilir Teknoloji (GT) ürünleri (bileklikler, giysilerdeki akıllı sensörler vb.) ve çeşitli mobil cihazlar, bireylerin klinik ve laboratuvar verilerinin ötesinde yaşam aktivitelerine, nasıl yaşadıklarına, neleri, ne zaman, nasıl yaptıklarına dair anlık verileri de toplamaya, analiz etmeye yarıyor. 2020 sonrasında sağlık sektöründe bulut sistemlerinin ve bağlantılı-entegre platformların gelişmesi ile GT ve ‘mHealth’in etkin kullanımı da çok hızla gelişecek.
- Artırılmış/Sanal ve Karma Gerçeklik (AR/VR/MR in Healthcare) kullanımı artacak…
Tüm dünyada, artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojilerini inovatif uygulamalarla ilk kullanmaya başlayan sektörlerden biri sağlık oldu. Öncelikle eğitim, otizm ve down sendromu gibi özel durumlar olmak üzere, farklı sağlık, tedavi, terapi çözüm ve hizmetlerinde; ilaveten planlama süreçlerinde vb. pek çok alanda AR ve VR kullanımı gelecek 10 yılda inanılmaz seviyelere erişecek. Dezavantajlı bölgelere sağlık, eğitim hizmeti götürmek için büyük kolaylıklar sağlayacak.
- Tıpta Yapay Zeka (Artificial Intelligence – AI) uygulamaları doktorlara çok yardımcı olacak…
Yapay zeka uygulamaları doktorlara tanı koyma hızını ve doğruluğunu iyileştirmekte, analiz kabiliyeti ile erken tedavi için olası yaklaşımları sunmakta, yönetsel ve idari fonksiyonlarda yepyeni olanaklar yaratıyor. Makine öğrenme algoritmaları, doğru ilaç ve tedavi bulmak için olduğu kadar, kimyasal ve biyolojik etkileşimleri keşfetmek, daha kaliteli hizmet için de kullanılabileceğinden, ilaçların ve tedavinin hastalara çok daha hızlı ve doğru ulaşması sağlanmış olacak.
- Ameliyat ve hizmet robotları çeşitlenerek artacak…
Yapay zekanın gelişmesi, daha hızlı ve güvenli veri transferi gibi konular aşıldıkça, özellikle de 5G yaygınlaştıkça hem vücut içi ve dışı onarıcı, gözleyen, yardım eden, ameliyat yapan, hasta ve personele hizmet eden çok farklı kabiliyette ve büyüklükte insansı robot kullanımı artacak.
Özellikle çocuk servislerinde dijital yerliler dediğimiz yeni nesil, robotlardan servis almayı insanlara tercih edecek. Robotlara daha çok güvenİlecek.
- Chatbot – Sohbet Raporları sağlık personelinin en büyük yardımcılarından olacak…
Yapay zeka destekli sohbet robotları rutin sorguları, kişileri daha iyi takip etmeyi, randevuların daha kolay ve hatasız alınıp, değiştirilmesini, hatırlatmalar yapılmasını, potansiyel ilaç etkileşimlerini sağlayarak hem doktorlara hem de tüm sağlık personeline işlerin daha iyi yapmaları için yardımcı olacak. Büyük zaman ve maliyet avantajları yaratacak bu teknolojik olanaklar insani hataları, sübjektif değerlendirmeleri azaltacağından sağlık hizmetlerinde çok daha güvenilir, verimli sistemler oluşacak. Chatbot’lar zaten dünyada tüm sektörlerde devrim yapıyor. Artık sağlık sektöründe de hızla yaygınlaşacak.
- Yeni hastalıklar ve yeni ilaçlar, tedavi yöntemleri ortaya çıkacak…
Hali hazırda değişen yaşam koşulları, bölgeler arası göçlerle taşınan mikrop ve bakteriler, çevre kirliliği, iklim değişiklikleri, beslenme bozuklukları, hayatı uzayan ancak sağlıksız ve bakıma muhtaç yaşlı nüfusun artması vb. gibi nedenlerle yepyeni hastalıklar, alerjiler vb. gelişiyor. Eski bilinen hastalıklar için geliştirilen ilaçların etkisi azalıyor ya da bir şeyleri tedavi ederken, başka zararlar verdikleri anlaşılıyor. Gelişen gen, nano teknolojileri ile vücut, damar içi, hücresel görüntüleme olanakları, devasa veri merkezlerinde yapılan kimyasal reaksiyon simülasyonları, yapay organlar vb. hem yeni hücresel ilaç gelişiminde hem de tedavi yöntemlerinde devrimsel gelişmelere yol açacak.
Teknoloji böyle gelişirse “gelecekte doktorlara bile ihtiyaç kalmayacak” yorumları en azından gelecek 10 yılda gerçekleşmeyecek. Aksine doktorlara ve sağlık personeline eskisinden de çok ihtiyaç olacak, ancak tüm bu teknolojileri geliştirebilen, kullanabilen ve onlardan destek alarak yetenek ve yetkinliklerini geliştirenlere… Yani doktorluk mesleği, sağlık personeli tanımları da müthiş değişecek.
Ufuk TARHAN (Fütürist, Ekonomist, Yazar)
