Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gürhan Günay, Corona virüsün sebep olduğu hastalıklar ve kalp ve damar sisteminde meydana gelen problemleri Doctors BPM Dergisi okurları için değerlendirdi: Dr. Gürhan Günay: Yeni mutasyona daha dikkat edilmeli
Sık kullanılan tansiyon ilaçları COVID-19 riskini artıyor mu?
Aralık 2019’da Çin’den başlayıp sonrasında Avrupa ve dünyaya yayılan yeni tip Corona virüsün (COVID-19) sebep olduğu hastalık, dünya için önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Etken yeni Corona virüs 2019 (2019 nCoV) olarak izole edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Ciddi Akut Solunumsal Sendrom Korona Virüs-2 (SARS-CoV-2), sebep olduğu hastalığı da COVID-19 olarak isimlendirmiştir. Virüs SARS ve MERS hastalığına neden olan virüs ile aynı ailedendir ancak daha uzun bulaştırıcılık süresine sahiptir.
SARS-CoV-2 genetik olarak 2002-2003 yıllarında SARS salgınına neden olan SARS-CoV ve yarasalarda bulunan Corona virüs ile genetik olarak büyük oranda benzerlikler taşımaktadır. Yeni mutasyon sonucu oluştuğu sanılan SARS-CoV-2; akciğer, kalp, böbrek, ince bağırsak ve idrar torbası hücrelerinde bulunan ACE2 reseptörleri ile hücre içine girip hastalık yapmaktadır.
Hipertansiyon, kalp, şeker ve kanser
Oldukça bulaşıcı olan COVID-19, damlacık yolu ve doğrudan temas ile bulaşmaktadır. Ortalama kuluçka süresi 5.5 gün olmakla birlikte 14 güne kadar uzayabilmektedir. Semptomatik olgularda en sık belirti ateş, yorgunluk, kas ağrısı, boğaz ağrısı ve kuru öksürüktür. Daha az sıklıkta bulantı, kusma ve ishal görülmektedir. Hastaneye yatışların yüzde 91 nedeni akciğer enfeksiyonu, yüzde 3.4’ü akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS), yüzde 1.1’i şok tablosudur. Solunum cihazı ihtiyacı olan hastalarda ölüm riski oldukça yüksektir. Yaşlılar, hipertansiyon, kalp, şeker ve kanser gibi rahatsızlıklarda hastalık daha ağır seyretmektedir.
COVID-19 enfeksiyonunda ölüm oranı yaşla birlikte artmakta, eşlik eden kalp-damar, diabet, kronik bronşit, hipertansiyon ve kanser hastalarında risk daha da artmaktadır. COVID-19 solunum sisteminde hastalık yapmakla birlikte kalp kası iltihabı (miyokardit), ritim bozuklukları, toplar damarlarda pıhtı oluşumu gibi doğrudan veya dolaylı olarak kardiyovasküler komplikasyonlar ile sonuçlanabilmektedir. Ayrıca COVID-19 tedavisinde kullanılan plaquenil ve azitromisin ritim bozukluğu riskini artırmaktadır.
Sonuç olarak, enfeksiyon doğrudan kalp ve damar sistemini etkileyebileceği gibi kalp ve damar hastalığı varlığında enfeksiyon daha ağır seyretmektedir. Hipertansiyon ve kalp-damar hastalığı olan yaşlı bireylerin sosyal izolasyonunu sağlamak, yaşamı tehdit edici acil durumlar olmadığı sürece mümkün olduğunca hastanelerden uzak tutulmalıdır.
COVID-19’dan ölen hastalar incelendiğinde en sık eşlik eden hastalıklar sırası ile hipertansiyon, diabet, iskemik kalp hastalıkları, atrial fibrilasyon, kronik bronşit ve kanserdir. Tüm gribal enfeksiyonlarda olduğu gibi COVID-19 hastalığı da yaşlılarda daha ağır seyretmektedir. Çin ve Avrupa’da yapılmış çalışmalar incelendiğinde, hipertansiyon hem hastalığa yakalanma riskini artıyor hem de daha ağır seyretmesine neden oluyor gibi görünmektedir. Hipertansiyon sıklığının yaşla birlikte arttığı düşüldüğünde aslında bu çalışmalar o toplumun hipertansiyon sıklığını göstermektedir.
Hipertansiyon ve kalp yetmezliğinde kullanılan bazı ilaçların, virüsün hücre içine girerken kullandığı ACE2 reseptör düzeyini artırabileceği, bunun sonunda hastalık riskini artırabileceği ve daha ağır seyredebileceği teorileri ortaya atılmıştır. Ancak yapılan çalışmalarda bu ilaçların, virüsün insan vücuduna giriş kapısı olarak kullandığı ACE2 reseptöründe değişiklik yapmadığı saptanmıştır. Bu ilaçları alan hastaların hastalıktan korunmak, COVID-19 hastalığında kötü gidişin sonlandırılması için kesilmesi önerilmemektedir.
Uzm. Dr. Gürhan GÜNAY
