İnsanlık tarihinin belki de en önemli sorusudur “Ben Kimim?”
Varoluş amacını keşfetmek ve beden, zihin, ruh arasındaki dengeyi sağlamak için ne yapacağını sorgulamak değil konumuz. Adı, soyadı, yaşı, cinsiyeti, medeni durumu, ekonomik gücü, memleketi, işi, unvanı, dini, mezhebi, ırkı, boyu, posu, sahip oldukları, becerileri ne olursa olsun kanser ile gelen ortak kimlikten söz ediyorum.
Uluslararası Kanser Kontrolü Birliği (UICC) her yıl 4 Şubat Dünya Kanser Günü aracılığı ile dünya çapında farkındalığı arttırarak, eğitimi geliştirerek, kişisel ve bir arada etkinlikler düzenlenmesini teşvik ederek, hükümetleri, sağlık ile ilgili otoriteleri, karar vericileri kanseri önleme konusundaki politikaları desteklemeye çağırmaktadır.
Mümkün olan en yüksek sağlık standartlarına sahip olma hakkı, kısaca “sağlık hakkı”, uluslararası hukukla korunan temel bir insan hakkıdır. Bu hakkın korunması, başta devlet olmak üzere, sağlık çalışanlarına ve toplumun diğer kesimlerine, hatta uluslararası topluma sorumluluklar yükler. Toplumda her bir bireyin, kanserin olumsuz etkilerini azaltmak üzere kendisi, sevdikleri, dünya üzerinde yaşayan herkes için sorumlulukları ve yapabileceği faaliyetler bulunmaktadır.
Kanser ölümlerinin 2030’a gelindiğinde, yılda 13 milyona çıkmasını bekleniyor. Kanser vakalarının üçte birinden fazlası önlenebilir. Başka bir üçte biri de erken tespit edilir ve uygun şekilde tedavi edilirse iyileştirilebilir.
Bugün kanser hakkında her zamankinden daha fazla şey biliyoruz. Kanseri önleme, tanı, tedavi ve bakıma eşit erişim hayat kurtarabilir. Kanserle ilgili kamusal ve politik okuryazarlığı ve anlayışı artırarak korkuyu azaltabilir, mitleri ve yanılgıları giderir, davranış ve tutumları değiştirebiliriz.
4 Şubat Dünya Kanser Gününe önderlik eden Uluslararası Kanser Kontrolü Birliği (UICC) 2019-2021 yıllarını kapsayan 3 yıllık kampanya ile bireylerde kanserin etkisini azaltmaya yardımcı olmak üzere, “kişisel bir taahhütte” bulunmalarını isteyen bir eylem çağrısı yaptı.
Ben Kimim ve Ne yapacağım (#IAmAnd IWill)
Sosyal medyada ortak etiketlerle paylaşmak üzere “Ben Kimim” ve “Ne Yapacağım “sorularına kişisel cevap verilen bir şablon oluşturdu. Kişisel taahhüt, harekete geçirici bir mesaj ile bireysel eylemin gücünü temsil etmektedir. https://www.worldcancerday.org/custom-poster
Bireysel olarak neler yapılabilir?
Fiziksel olarak aktif olmak, sağlıklı bir beslenme uygulamak, tütün ürünleri kullanmaktan kaçınmak dahil olmak üzere sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapabilirim. Alkolü sınırlayıp, aşırı güneşlenmekten ve solaryumdan kaçınabilirim. Kanseri erken yakalamak tedaviyi kolaylaştıracağı için kanser belirtileri ve semptomları hakkında doğru bilgiler edinebilirim.
Kanserden etkilenen tüm insanlara ilham vermek ve katkı sağlamak için, kanser deneyimleri hakkındaki hikayeleri paylaşabilir. Bu alanda çalışan sivil toplum örgütlerine katılabilirim.
Başkalarına nasıl yardımcı olabilirim?
Kanserin fiziksel ve duygusal etkilerine karşı hastaları hem tedavi boyunca hem de sonrasında destekleyebilirim. Kanserle yaşayan bireylere karşı damgalanma ve ayrımcılığa yol açan söylemleri ve mitleri yok etmek üzere bilinçlendirmeye katkı sağlayabilirim. Sigara yasağı politikalarının sağlıklı uygulanması için gerekli uyarıları yapabilirim.
Herkes sadece bir arkadaşını sigaradan vazgeçirerek, kanserle yaşayan bir dostunun doğru şekilde yanında olarak; Tüketici ve insan hakları kapsamındaki sağlık ve güvenlik haklarını öğrenip, bu alanlarda çalışan sivil toplum kuruluşlarına destek vererek ve bunun gibi birçok şekilde kanserin etkisini azaltmaya yardımcı olmak üzere, “kişisel bir taahhütte” bulunabilir.
Kanserden korunma ve etkilerini tüm toplumda en düşük düzeyde tutmak için yapılan etkinliklerin, çalışmaların, paylaşımların 4 Şubat Dünya Kanser Günü ile sınırlı kalmaması çok önemlidir.
Kansersiz bir dünya yaratma taahhüdüne ihtiyacımız var.
İlan etmemiş bile olsak verdiğimiz sözleri tutamamanın üzerimizde yarattığı suçluluk hissini sevmeyiz. Buna rağmen her 100 insandan 40’ının yaşamının bir evresinde kanser tanısı alacağı ve 22-25’inin bu nedenle yaşamanı kaybedeceği göz önüne alındığında; kendimize bu konuda sözler vermekten vazgeçmememiz gerektiğini söylemek isterim.
4 Şubat Dünya Kanser Gününün 2020 içinde de “Kişisel Taahhütlerimize” kendimizi adadığımız bir hareket olmasını, olumlu eylemlerimizle kanser istatistiklerini şaşırtmayı; 2030 yılına kadar kanser ve bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanan erken ölüm sayısını üçte bir oranında azaltma hedefine ulaşmayı diliyorum.
Bu Dünya Kanser Günü, siz kimsiniz ve ne yapacaksınız?
Dr. Deniz ÖNER
