Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gürhan Günay ile hipertansiyonun gerçekleri, bireyin öncesinde ve sonrasında alınması gereken tedbirleri Doctors BPM Dergisi okurları için değerlendirdik…
- Hipertansiyon veya yüksek kan basıncı; kalp, beyin, böbrek ve diğer organlarda hastalık riskini artıran önemli tıbbi durumdur.
- Dünya çapında 1.13 milyar insanın hipertansiyonu mevcut, bunların üçte ikisi düşük ve orta gelir düzeyi olan ülkelerde yaşamaktadır.
- Her dört erkekten biri, her beş kadından birinin hipertansiyonu vardır.
- Hipertansiyonu olan beş kişiden birinin kan basıncı kontrol altındadır.
- Hipertansiyon, dünya çapında erken ölümün önemli nedenlerinden biridir.
Hipertansiyon nedir?
Kan basıncı, ana atardamarlarda dolaşan kanın damar duvarına uyguladığı kuvvettir.Basıncın dolaşımı idame ettirecek eşik düzeylerin üzerine çıkması hipertansiyon olarak adlandırılır. Kan basıncı iki rakam olarak kayıt edilir. Kalp kasıldığı andaki kanın damar duvarına yaptığı kuvvet büyük kan basıncını, kalp atımları arasında kalan dinlenme durumundaki kanın damar duvarına yaptığı kuvvet küçük kan basıncı olarak yazılır. Hipertansiyon tanısı koymak için iki farklı günde ölçüm yapmak gerekir. Büyük kan basıncı 140 mmHg ve/veya küçük kan basıncı 90 mmHg’yı geçince hipertansiyon tanısı koyulur.
Risk faktörleri nelerdir?
Modifiye edilebilir risk faktörleri:fiziksel aktivite eksikliği, tütün ve alkol kullanımı, obezite, sağlıksız belenme; aşırı tuz, sature ve trans yağ tüketimi; meyve sebzelerin az tüketilmesi.
Modifiye edilemeyen risk faktörleri:yaşın 65 üzerinde olması, ailede hipertansiyon olması, diabet ve böbrek hastalığı olması.
Hipertansiyonun en sık semptomları nelerdir?
Hipertansiyon için sessiz katil deyimi kullanılmaktadır; çoğu insan semptom vermediği için kan basıncının yüksek olduğunun farkında değildir. Bu yüzdendir ki kan basıncı belirli aralıklarla kontrol edilmedilidir. Sabah baş ağrısı, burun kanaması, kulak çınlaması, çarpıntı, görme değişiklikleri sık görülen şikayetlerdir. Şiddetli hipertansiyon yorgunluk, bulantı, kusma, anksiyete, şuur bulanıklıkları, göğüs ağrısı, kas titremeleri şeklinde kendini belli edebilir.
Hipertansiyonu tespit etmenin en etkin yolu, sağlık personelleri tarafından kan basıncı ölçülmesidir. Çabuk, tekrarlabilir ve ağrısızdır.Kişi kendi de otomatik cihazlar ile ölçebilir ancak değerlendirilmesi uzmanlar tarafından yapılmalıdır.Çünkü tedavideki hedef kan basıncı değerleri ek kalp hastalığı, diabet, kolesterol yüksekliği ve böbrek hastalığı gibi hastalıkların eşlik ettiği durumlarda değişmektedir.
Hipertansiyon kontrol edilmez ise ne olur?
Hipertansiyon kontrol edilmez ise kalp krizi, kalp yetmezliği, beyin kanaması, beyin infarktı, böbrek yetmezliği, görme bozuklukları riski artmaktadır.Ayrıca aort anevrizması (büyük damarlarda baloncuk oluşumu), aort diseksiyonu (büyük damarların iç tabakasının sıyrılması) riski artmaktadır ki ani ölüm sebeblerindendir.
Hipertansiyon tedavisi:
Hastalar öncelikle hayat tarzını değiştirmelidirler:günlük tuz tüketimi 5 gr ile sınırlanmalı, diette sature ve trans yağlar azaltılmalı, alkol ve sigara kesilmeli, düzenli egzersizler yapılmalıdır. Hayat tarzı değişikliğine rağmen kan basıncı istenilen düzeyde değil ise ilaç başlanmalıdır. Doktorunuz beş grup ilaçtan ilave hastalıkların olup olmamasına göre seçim yapacaktır. İlaçların öksürük, sırt ve bel ağrısı, ödem, impotans gibi yan etkileri olabilir.Bu yan etkiler ilaç değişikliği ile önlenebilir.
Dr. Gürhan GÜNAY
