Canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi, büyümesi ve sağlığını koruyabilmesi için besinleri yeterli ve dengeli alması gerekir… Peki; buna ne kadar dikkat edebiliyoruz!..
Yaşayan her varlığın doğduğu andan itibaren beslenmeye başladığı görülür. İlk çağlarda insanların beslenmeleri çok ilkeldi. Beslenme işi o zamanlarda içgüdüsel olarak yerine getiriliyordu. Zamanla, yanlış beslenme ve iyi beslenememe neticesinde ortaya çıkan pek çok sorun ve sıkıntı beslenmenin insan yaşamında ne kadar önemli olduğu gerçeğini ortaya çıkardı.
Beslenmenin doğru ve bilinçli olabilmesi için konuyla ilgili bilgi sahibi olmak gerekir; niçin yapıldığı bilinen herhangi bir iş mutlaka bilinçsiz ve rastgele yapılandan çok daha farklı ve verimli olur. Bu nedenle neden beslendiğimizin sebeplerini kısa maddeler halinde inceleyecek olursak:
1- Yaşamak için: Beslenmenin ilk amacı yaşamı devam ettirmektir.
2- Gelişip büyümek için: Yaşamayı sürdürürken bunun normal ve arzu edilen düzeyde olabilmesi için beslenmenin büyümeyi ve gelişmeyi de sağlayabilecek özellikte olması gerekir.
3- Sağlıklı kalmak ve yıpranan organların onarılmasını sağlamak için: Sağlığın yerinde olması, yaşamın sağlıklı devam etmesi, vücudun kendini yenileyebilmesi için beslenme işinin titizlikle yapılması gerekmektedir.
4- Hastalıklardan sonra sağlığa kavuşup yaşamı devam ettirmek için: Hastalıklardan henüz yeni iyileşmiş fakat zayıf düşmüş bir insanın tam anlamıyla sağlığına yeniden kavuşabilmesi için yine bazı esaslara dikkat ederek beslenmesi gerekir.
5- Çeşitli işleri yapabilmek için: İnsanların yaptıkları işlere göre beslenmeleri gerekir.
Bütün bunlardan sonra beslenmeyi şu şekilde tanımlayabiliriz. Canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi, büyümesi ve sağlıklarını koruyabilmesi ve gereken hareket ve işleri yapabilmeleri için besinlerin yeterli ve dengeli olarak kullanılmasıdır.
Yeterli Beslenme
Genellikle vücudun yaşamını, çalışma ve hareketlerini sürdürebilmesi için gerekli enerjinin sağlanması anlamına gelmektedir. Karbonhidratlar, yağlar ve proteinler enerji sağlayan öğelerdir. Vücut için gerekli besin maddelerinin gerektiği şekilde ve belirli ölçüler içerisinde alınmasına “yeterli beslenme’’ denir.
Dengeli Beslenme
Vücuda gereken besin maddelerinin yerinde ve zamanında alınmasına ise dengeli beslenme denir.
Toplumdaki beslenme sorunlarının nedenleri
- Besin maddelerinin üretimi, dağıtımı ve teknolojisindeki yetersizlik ve düzensizlikler,
- Satınalma gücünün olmayışı,
- Kültürel nedenler,
- Ailelerin kalabalık oluşu,
- Çevre şartlarının sağlık kurallarına uygun olmayışı.
Yaşamak için gerekli olan besin maddeleri ve besin öğeleri
Açlık hissedildiği zaman herhangi bir şekilde karın doyurmak beslenmek anlamına gelmez. Besinler çeşitlidir. Herbirinin yapısında değişik oranlarda besin öğesi dediğimiz kimyasal moleküller bulunur. Besin maddeleri sindirim yoluyla vücuda alındıktan sonra besin öğeleriyle parçalanır. Sonra hücrelerde kullanılabilir hale gelinceye kadar işlem görür.
Sevdiğim Sözler
Büyük bir kedi kuyruğu ile oynayan küçük bir kediye sormuş.
“Neden kuyruğunu kovalıyorsun’’
Yavru kedi yanıt vermiş.
Bir kedi için en güzel şeyin başarı ve mutluluk, başarı ve mutluluğun da kuyruğum olduğunu öğrendim. Bu nedenle onu kovalıyorum, yakaladığımda başarıya ve mutluluğa kavuşacağım’’
Bunun üzerine yaşlı kedi şöyle demiş.
“Gençken ben de başarı ve mutluluğun kuyruğum olduğuna karar vermiştim. Ama şunu fark ettim; ne zaman onu kovalasam, benden uzaklaşıyor, ne zaman kendi yoluma gitsem hep peşimden geliyor.’’
Evet dostlar yaptığımız işte kendi yolumuzu iyi belirlediğimiz taktirde başarı ve mutluluk zamanı geldiğinde bizi kendiliğinden bulacaktır.
Hayatı geriye bakmadan ileriyi hedefleyerek akışına bırakalım. O zaman başarı ve mutluluğun peşimizden geldiğini göreceğiz.
Sevgilerimle bir tutam lezzet mutfağınızdan eksik olmasın…
Ali Rıza DÖLKELEŞ (Food Editör)
